«Күміс» те түркі мәдениетінде аспан символикасы бар металл болып табылады. Алтыннан айырмашылығы, күміс тек әйел металы болып саналды, күміс бір жағынан аймен, ай сәулесімен және әйелдік бастаумен мағыналық байланысты, ал екінші жағынан, Төменгі әлемнің, түннің, өлімнің белгісімен байланысты болды. Яғни, алтын-күміс қос қарама-қайшылықтар қатарында тұрды: күн / ай, күн / түн, еркек / әйел, ұрықтандыру / тудыру.
Әлемдік мәдениетте күміс эмоциялар мен махаббат металы – таза металл және әйелдік нышанның бір түрі – жұмсақтық, көнбістік, түйсіну мен даналық, сондай-ақ ақ түскен шаштың бейнесі – кәрілік, даналық ретінде түсіндіріледі. «Күміс» сөзі «Авеста» мәтіндерінде жиі кездеседі, онда хаома дайындау, тазарту рәсімдерімен байланысты және «жарқырау» ұғымымен ұштасады. Күмістің сумен байланысы оны гидронимикаға қосу арқылы расталады, яғни күміс – су элементінің семантикалық көрсеткіші.
Күміс – қазақ зергерлерінің сүйікті металы, тазартқыш, қорғаныш және сиқырлы қасиеттерімен байланысты кең таралған. Күміс – зергерлік бұйымдарда кеңінен қолданылуын анықтайтын бірқатар технологиялық артықшылықтары бар барлық металдардың ішіндегі ең ағы: созылғыш, балқығыш және иілгіш, ол жақсы жылтыратылады, кесіледі, тегіс парақтай жазылады және ең жұқа сымдай тартылады және т. б. техникалық тұрғыдан зергердің кез келген шығармашылық идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Қазақтарда бұл металдың жылтырлығы мен түсі ай сәулесімен, әйелдік бастаумен байланысты болды және қасиетті аспан өзенін (Құс жолы) бейнелейтін асыл металл болып саналды.
Ол өмірлік цикл рәсімдерінің белсенді қатысушысы, мысалы, қырқынан шығару кезінде «Баланың күні күмістей жарық болсын!» деген тілекпен күміс сақиналар мен тиындар салынған рәсімдік суға баланы шомылдырады. Күмістің тазарту қасиеті «Алтын – сәндікке, күміс – тазалыққа» деген дәстүрлі тіркеспен ерекшеленеді, яғни алтын сұлулық үшін, күміс тазалық үшін. Күміс әшекейлер әйелдің таза емес табиғатын теңестіреді және ол дайындаған тағамды қасиетті етеді деп есептелді.
Күміске деген сүйіспеншілік қазақтарда ат қоюда да көрініс тапты: Күміс, Күмісай, Күмісбала және т. б. Сонымен қатар, күміс қазақтардың дыбыстық-поэтикалық талғамын да бейнелейді, мұны «күмбірлеген күміс күй» тіркесі көрсетеді. Музыкалық аспаптың сүйемелдеуімен суырып салма өнерімен таң қалдыратын әнші туралы қазақтар «күміс көмей, жез таңдай» дейді.
